Chiến lược chuyển đổi số quốc gia là bước đi quan trọng nhằm thúc đẩy công nghệ, tối ưu hóa quản lý và phát triển nền kinh tế số. Với sự bùng nổ của cách mạng công nghiệp 4.0, việc ứng dụng công nghệ số không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững cho quốc gia. Vậy mục tiêu, giải pháp và thách thức của chiến lược này là gì? Cùng Techlex tìm hiểu qua nội dung sau đây!
Chiến lược chuyển đổi số quốc gia là gì?
Chiến lược chuyển đổi số quốc gia của Việt Nam là một chương trình toàn diện nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong các lĩnh vực kinh tế, xã hội và quản lý nhà nước. Mục tiêu kép của chiến lược là phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, đồng thời hình thành các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam có khả năng vươn ra toàn cầu.
Để đạt được mục tiêu này, chiến lược tập trung vào việc phát triển hạ tầng số, thúc đẩy ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và sản xuất, nâng cao năng lực số cho người dân và doanh nghiệp, cùng với việc xây dựng thể chế, chính sách hỗ trợ chuyển đổi số.
>>>Tìm hiểu: Chuyển đổi số là gì? Tầm quan trọng và ứng dụng thực tế
Mục tiêu của chiến lược chuyển đổi số quốc gia
Theo Mục 2 của Quyết định 749/QĐ-TTg năm 2020, chiến lược chuyển đổi số quốc gia đặt ra các mục tiêu cơ bản cần đạt được vào năm 2025, bao gồm:
Về mục tiêu phát triển Chính phủ số
Trong giai đoạn này, mục tiêu trọng tâm là nâng cao chất lượng dịch vụ công trực tuyến, thúc đẩy phát triển chính phủ điện tử và mở rộng nền tảng số trên toàn quốc.
- Dịch vụ công trực tuyến: 80% dịch vụ công mức độ 4, hỗ trợ đa nền tảng. Ít nhất 90% hồ sơ cấp tỉnh, 80% cấp huyện, 60% cấp xã xử lý trực tuyến. Toàn bộ báo cáo, thống kê Chính phủ được số hóa và kết nối.
- Cơ sở dữ liệu quốc gia: Hoàn thiện và liên thông 100% dữ liệu về dân cư, đất đai, tài chính, bảo hiểm, doanh nghiệp, tạo nền tảng cho chính phủ điện tử.
- Dữ liệu mở & quản lý số: Công khai dữ liệu nhà nước, “khai báo một lần, dùng trọn đời”. 50% hoạt động kiểm tra thực hiện trên nền tảng số.
- Kinh tế số & đổi mới sáng tạo: Đưa Việt Nam vào top 70 chính phủ điện tử (EGDI), kinh tế số chiếm 20% GDP, năng suất lao động số tăng ít nhất 7%/năm.
- Hạ tầng công nghệ & thanh toán số: Cáp quang phủ 100% xã, 80% hộ gia đình có internet tốc độ cao. Toàn quốc phổ cập 4G, 5G, thanh toán điện tử trên 50%, Việt Nam vào top 40 về an toàn mạng.
Về mục tiêu phát triển Kinh tế số
Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dựa trên công nghệ số, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam tham gia và cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Với các mục tiêu:
- Kinh tế số đóng góp ít nhất 20% vào tổng GDP quốc gia.
- Mỗi ngành, lĩnh vực có tỷ trọng kinh tế số đạt tối thiểu 10%.
- Năng suất lao động hàng năm tăng trưởng từ 7% trở lên.
- Việt Nam lọt top 50 quốc gia hàng đầu thế giới về công nghệ thông tin (IDI).
- Nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đạt top 50 thế giới theo chỉ số GCI.
- Việt Nam vươn lên nhóm 35 quốc gia dẫn đầu về đổi mới sáng tạo (GII).
Về mục tiêu phát triển Xã hội số
Hình thành một xã hội an toàn, nhân văn, rộng khắp, nơi mọi người dân đều có cơ hội tiếp cận và hưởng lợi từ công nghệ số dựa trên các mục tiêu đề ra như:
- Hạ tầng băng rộng cáp quang phủ ít nhất 80% hộ gia đình và 100% xã trên cả nước.
- Dịch vụ mạng di động 4G/5G và điện thoại thông minh được phổ cập rộng rãi.
- Trên 50% dân số sử dụng tài khoản thanh toán điện tử, thúc đẩy giao dịch số.
- Việt Nam đạt vị trí trong top 40 quốc gia hàng đầu thế giới về an toàn, an ninh mạng (GCI).
Các nhiệm vụ và giải pháp thực hiện chiến lược chuyển đổi số
Để thực hiện hiệu quả chương trình chuyển đổi số quốc gia, Chính phủ Việt Nam đã đề ra các nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu sau:
Phát triển hạ tầng số
Xây dựng hạ tầng kỹ thuật số đồng bộ, hiện đại là nền tảng quan trọng cho chuyển đổi số. Việc này bao gồm việc mở rộng mạng lưới băng thông rộng, đảm bảo kết nối internet tốc độ cao đến mọi vùng miền, tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dịch vụ số.
Phát triển nền tảng số
Xây dựng và phát triển các nền tảng số quốc gia nhằm cung cấp các dịch vụ công trực tuyến, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân tiếp cận các tiện ích số một cách dễ dàng, hiệu quả. Điều này giúp tối ưu hóa quy trình làm việc, giảm thiểu thủ tục hành chính và tăng cường tính minh bạch.
Phát triển dữ liệu
Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và thúc đẩy chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan, tổ chức là yếu tố then chốt trong chuyển đổi số. Việc này giúp tối ưu hóa việc sử dụng thông tin, hỗ trợ ra quyết định chính xác và kịp thời, đồng thời tạo điều kiện cho việc phát triển các dịch vụ mới dựa trên dữ liệu.
Phát triển nguồn nhân lực số
Đào tạo, nâng cao kỹ năng số cho người dân và doanh nghiệp là nhiệm vụ quan trọng để đảm bảo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của thời đại số. Việc này bao gồm việc tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo, chương trình giáo dục về công nghệ thông tin và kỹ năng số, giúp mọi người có thể tham gia và hưởng lợi từ chuyển đổi số.
Bảo đảm an toàn, an ninh mạng
Tăng cường bảo mật, bảo vệ thông tin số là yếu tố không thể thiếu trong quá trình chuyển đổi số. Việc này bao gồm việc xây dựng các chính sách, quy định về an toàn thông tin, triển khai các giải pháp kỹ thuật để ngăn chặn các mối đe dọa mạng, đảm bảo môi trường số an toàn cho mọi hoạt động.
>>>Có thể bạn quan tâm: Chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước: Cơ hội & Thách thức
Thành tựu và thách thức trong quá trình chuyển đổi số
Trong quá trình thực hiện chiến lược chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, đồng thời cũng đối mặt với không ít thách thức cần vượt qua. Cụ thể như sau:
Thành tựu
- Tăng trưởng kinh tế số: Việt Nam được đánh giá có tốc độ phát triển kinh tế số nhanh nhất Đông Nam Á trong hai năm liên tiếp, với mức tăng trưởng 28% vào năm 2022 và 19% vào năm 2023, cao gấp 3,5 lần tốc độ tăng trưởng GDP.
- Phát triển hạ tầng số: Đến nay, 100% bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương đã ban hành chương trình, kế hoạch, đề án chuyển đổi số giai đoạn 5 năm. Đặc biệt, Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử là một trong những thành tựu nổi bật, với đầu tư bài bản lớn nhất từ trước đến nay.
- Lan tỏa công nghệ số: Sự hình thành của 80.698 tổ công nghệ số cộng đồng tại 63/63 tỉnh, thành phố, tăng 11.765 tổ so với năm trước, cho thấy sự lan tỏa mạnh mẽ của chuyển đổi số đến từng địa phương.
Thách thức
Nhận thức và hành động chưa đồng bộ: Chuyển đổi số là vấn đề mới, phức tạp, cần tiếp thu kinh nghiệm quốc tế và vận dụng sáng tạo phù hợp với điều kiện của Việt Nam. Tuy nhiên, việc triển khai chưa đồng bộ ở các cấp, ngành và địa phương.
- Thách thức trong doanh nghiệp nhà nước: Các doanh nghiệp nhà nước đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình chuyển đổi số, đòi hỏi sự thay đổi về tư duy, chiến lược và đầu tư công nghệ.
- Đào tạo nguồn nhân lực số: Việc đào tạo, nâng cao kỹ năng số cho người dân và doanh nghiệp còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả của quá trình chuyển đổi số.
- Vấn đề bảo mật dữ liệu: Việc thu thập, xử lý và chia sẻ dữ liệu trên môi trường số đang đặt ra bài toán lớn về bảo vệ quyền riêng tư. Hiện nay, khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân vẫn đang được hoàn thiện, trong khi tình trạng lộ, lọt thông tin người dùng diễn ra khá phổ biến.
Kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam
Chuyển đổi số là xu hướng tất yếu trên toàn cầu, và nhiều quốc gia đã đạt được những thành công đáng kể trong lĩnh vực này. Việc học hỏi kinh nghiệm từ các nước đi trước sẽ giúp Việt Nam có chiến lược phù hợp, tránh rủi ro và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số. Các quốc gia thành công với chiến lược đổi số quốc gia có thể kể đến:
- Hàn Quốc tập trung phát triển hạ tầng viễn thông, đặc biệt là mạng 5G: Chính phủ nước này cũng có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, khuyến khích đổi mới sáng tạo và ứng dụng AI, dữ liệu lớn vào các lĩnh vực như y tế, giáo dục và giao thông.
- Singapore – Xây dựng nền tảng số và dữ liệu mở: Singapore áp dụng chiến lược “Smart Nation”, tận dụng dữ liệu mở để tối ưu hóa giao thông, y tế và tài chính. Quốc gia này cũng đặc biệt chú trọng đến bảo mật thông tin, xây dựng môi trường số an toàn và tin cậy cho doanh nghiệp và người dân.
- Estonia – Xây dựng chính phủ số toàn diện: Estonia được xem là hình mẫu trong chuyển đổi số với hệ thống chính phủ điện tử tiên tiến. Hơn 99% dịch vụ công của quốc gia này được số hóa, giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí và nâng cao tính minh bạch. Điều này có được nhờ chiến lược hạ tầng số mạnh mẽ, bảo mật dữ liệu tốt và ứng dụng công nghệ blockchain.
Từ đó, Việt Nam chúng ta cần vận dụng bài học kinh nghiệm vào thực tế bằng những phương pháp như sau:
- Phát triển hạ tầng số đồng bộ: Việt Nam cần tiếp tục đầu tư mạnh vào hạ tầng viễn thông, mở rộng mạng lưới 5G, phát triển trung tâm dữ liệu và điện toán đám mây để hỗ trợ chuyển đổi số.
- Đẩy mạnh số hóa dịch vụ công: Học hỏi mô hình chính phủ điện tử của Estonia, Việt Nam cần thúc đẩy số hóa các thủ tục hành chính, giảm thiểu giấy tờ và nâng cao tính minh bạch trong dịch vụ công.
- Hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo: Chính phủ cần có chính sách khuyến khích doanh nghiệp ứng dụng công nghệ số, hỗ trợ tài chính và tạo môi trường thử nghiệm công nghệ mới như AI, blockchain, IoT.
- Tăng cường bảo mật dữ liệu và an toàn không gian mạng: Học từ Singapore, Việt Nam cần xây dựng hệ thống bảo vệ dữ liệu cá nhân, nâng cao nhận thức về an toàn thông tin để tạo môi trường số đáng tin cậy.
Chiến lược chuyển đổi số quốc gia đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế – xã hội, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Việc nắm bắt xu hướng và áp dụng các giải pháp chuyển đổi số sẽ mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và người dân. Để cập nhật thêm thông tin về chuyển đổi số và các chính sách mới, hãy truy cập vào website của Techlex để tham khảo nhé!
Võ Kim Thoa hơn 7 năm làm việc trong lĩnh vực công nghệ, chuyển đổi số. Tôi từng đảm nhiệm vị trí Trưởng nhóm nội dung tại VNG, phụ trách chiến lược nội dung số tại Viettel. Tại Techlex tôi chịu trách nhiệm định hướng chiến lược nội dung, đảm bảo tính chính xác và chất lượng cho website.